Ένα Ταξίδι στη Βόρεια Ελλάδα

Το περασμένο φθινόπωρο είχα όρεξη να δω ένα κομμάτι της ελληνικής επαρχίας - Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Ξεκίνησα καλά, από τη Θεσσαλονίκη, Κυριακή πρωί. Σπήλαιο Αλιστράτης - μαγεία! Να μην ακούγονταν και οι ξιπασμένες θα ήταν ακόμη καλύτερα.

Το ίδιο βράδυ στη ΔΡΑΜΑ, απονομή των βραβείων του φεστιβάλ που δεν αφορά κανέναν. Σημαντικό πολιτιστικό γεγονός της πόλης, υποτίθεται, μα ούτε οι ξενοδόχοι δεν το έχουν ακουστά. Το κύριο μέλημά τους, χαρακτηριστικό και της ευρύτερης περιοχής, είναι πώς να αποφύγουν να κόψουν απόδειξη. Ολοκαίνουρια πόλη. Πάμπολλες οικοδομές, χτισμένες την τελευταία δεκαετία.

Δευτέρα πρωί. Σπήλαιο του Αγγίτη. Νυσταγμένοι ταμίες-ξεναγοί. Θαρρείς πως όπου να ’ναι θα ξεστομίσουν: «Αμάν, ρε φίλε, γιατί μας ενοχλείς τέτοια ώρα;»… ΞΑΝΘΗ… Οι Έλληνες ανακαλύπτουν την πολιτιστική κληρονομιά τους σε κάθε «παλιά πόλη» - οι ρυθμοί και οι δεκαετίες, ολόκληροι αιώνες δεν παίζουν ρόλο, όλα είναι «παλιά» (ή «αρχαία») - που τη γεμίζουν με άνοστα φαγάδικα και άβολες καφετερίες. Για ντεκόρ θορυβώδη μηχανάκια και άτσαλα παρκαρισμένα πολυτελή αυτοκίνητα. Γελάω για το «διατηρητέο ύφος» που νομίζουν (και τονίζουν) πως έχουν. Απλούστατα, δεν γκρέμισαν τα σπίτια, κράτησαν δηλαδή το σχήμα τους. Από εκεί κι έπειτα, ο κάθε ιδιοκτήτης, ανάλογα με την τσέπη και το μυαλό του, στόλισε το καμάρι του με αλουμίνιο και καγκελάκια βαμμένα… φολκλόρ. Φοιτητόκοσμος που εντρυφά στη λούφα χρηματοδοτεί την ανία της επαρχίας.

ΚΟΜΟΤΗΝΗ... Απίστευτο μποτιλιάρισμα μια απλή καθημερινή! Οι Έλληνες οδηγοί έχουν ανακαλύψει το αλάρμ και το χρησιμοποιούν για ένα απλό παρκάρισμα. Αδίκως ξοδεύονται χρήματα για να βάφονται οι ζέβρες στους δρόμους, αφού οι μεν πεζοί δεν ξέρουν τη σημασία τους οι δε οδηγοί τις αγνοούν. Μα πού τα μαθαίνουν αυτά τα κόλπα; Στις σχολές όπου αγοράζουν το δίπλωμα οδήγησης; Τριπλοπαρκάρισμα για ένα σαραγλί και από πίσω οι απολίτιστες κόρνες… που να τους καθίσει το σουτζούκ λουκούμ στο λαιμό.

Στον Νομό Έβρου νιώθουν περήφανοι που δεν έχουν τόσους πολλούς μουσουλμάνους όσους οι νομοί Ροδόπης και Ξάνθης. Ασφαλώς και δεν είναι ρατσιστές. Απλά εθνικά και θρησκευτικά περήφανοι που ούτε καν στα διπλανά Πομακοχώρια δεν έχουν πάει ποτέ τους! Επενέβησαν στην πανέμορφη φύση και με ποιος-ξέρει-τι-είδους κονδύλια έχτισαν το «Ευροθήραμα» που, βέβαια, είναι κλειστό… Στο Δάσος της Δαδιάς η «παραδοσιακή ταβέρνα» σερβίρει «κρύο πιάτο αλλαντικών και τυριών» και μόνο! Παντού τσαπατσουλιές. Έβαλαν το ταμείο μέσα στην αίθουσα προβολής και τώρα μιλάνε ψιθυριστά για να μην ενοχλούνται οι θεατές του ντοκιμαντέρ που προβάλλουν. Τουλάχιστον δεν ακούγονται οι κοτσάνες τους.

Έφαγα ένα ολόφρεσκο λουκάνικο στο ΣΟΥΦΛΙ, σε ένα εστιατόριο που το κοντινότερο όμοιό του σε προδιαγραφές καθαριότητας σίγουρα δεν βρίσκεται στην Ε.Ε. (εκτός συνόρων). Ωστόσο, είχε και μαγειρευτά φαγητά. Πόσα «θα σας πω εγώ τι έχουμε: χοιρινή, μοσχαρίσια, σουβλάκι, παντσέτα…» μπορείς να υπομένεις; Όσο για τον τιμοκατάλογο… τι ειν’ τούτο;

Η πλατεία της ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ, ένας μπασταρδεμένος σοσιαλιστικός εφιάλτης. Ποια ολοκληρωτικά καθεστώτα έχουν για πρότυπο οι Έλληνες πολεοδόμοι; Το τοπίο πλαισιώνει ηχητικά σαχλή ποπ μουσική της δεκαετίας του ’80, που εκπέμπεται στη διαπασών από τα μεγάφωνα εκλογικού κέντρου υποψήφιου δημάρχου.

Ένα απομεσήμερο, όση ώρα τρώω σε ουζερί της ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ ο ιδιοκτήτης με σταυρό στο τριχωτό στήθος και κομποσχοίνι-βραχιόλι «συζητάει» με τη σύζυγό (;) του για τις γυναίκες που θα φέρουν στο νυχτερινό μπαρ τους από την Πάτρα, αφού «εκεί οι Βουλγάρες είναι τελικά καλύτερες»! Για να βρεις τα «δέλτα» του Έβρου και του Νέστου χρειάζεσαι να είσαι τουλάχιστον μικρός εξερευνητής. Αν πέσεις δε και σε βροχή, μόνο με συντροφιά τον Γκαστόνε!

Η ΚΑΒΑΛΑ παραμένει συμπαθής. Αλλά κι εδώ βασιλεύει πλέον η αναρχία του κυκλοφοριακού - και θόρυβος - ενώ οι ιθαγενείς απολαμβάνουν τα θαλασσινά δίπλα στις εξατμίσεις.

Ξεμπέρδεψα σε λιγότερο από μια βδομάδα και κατευθύνθηκα στον ΒΟΛΟ. Σαββατόβραδο και στα τσιπουράδικα δεν πέφτει καρφίτσα. Η μυρωδιά του καμένου λαδιού της φριτέζας διάχυτη! Ποια «μεσογειακή διατροφή»; Τα δρομάκια του ΠΗΛΙΟΥ στενεύουν ανάλογα με τη… στενοκεφαλιά των ιδιοκτητών 4Χ4. Και η τροχαία, όταν δεν συμβάλει στο χάος, κοιμάται. Για άλλη μια φορά καταλήγω στο συμπέρασμα πως είναι θέμα παιδείας: Όταν το επίσημο ελληνικό κράτος δει κατάματα την ιστορία του και αναγνωρίσει τα λάθη του, θα κάνει ένα βήμα προς την ωριμότητα. Μέχρι τότε θα παραπαίει στην προεφηβική ηλικία, λουφάροντας. Προς το παρόν, έτσι όπως το ’χουν κάνει σαν τα μούτρα τους και τις προεξέχουσες κοιλιές τους, να το χαίρονται.

Ωστόσο, δεν θα μπορούσα να φανταστώ καλύτερο επίλογο: Κυριακή πρωί, στο σπίτι – μουσείο του Κίτσου Μακρή. Ανοίγει η χήρα του, που σύμφωνα με επιθυμία του λαογράφου κρατάει ακόμη τρία δωμάτια στον επάνω όροφο του όμορφου σπιτιού τους, κτισμένου πριν από πενήντα χρόνια. Στο ισόγειο έργα του Θεόφιλου, του Χριστόπουλου και χειροτεχνήματα που συλλέχθηκαν με πολύ κόπο. Η ξενάγηση της άμεσης και γοητευτικής κυρίας Μακρή είναι γλαφυρή και συγκινητική. Ανεβαίνουμε επάνω - στο σαλόνι που κάθισαν ο Σεφέρης, ο Τσαρούχης… - και μου χαρίζει ένα αντίτυπο από το βιβλίο «Βήματα» με κείμενα που είχε δημοσιεύσει ο Κίτσος Μακρής στην εφημερίδα το Βήμα, λέγοντας πως ένιωσε - δίχως σχεδόν να μιλήσω - σαν να με ξέρει από χρόνια. Πώς να περιγράψεις τα συναισθήματα τέτοιων πολύτιμων στιγμών; Την ευχαριστώ θερμά.

Amy Winehouse

Η βραδιά της 24ης Ιανουαρίου ήταν ασυνήθιστα κρύα για τα φετινά δεδομένα και στο πάρκινγκ - αλάνα μπροστά στο κλαμπ, υπήρχαν κάποια σημεία με πάγο. Είχε ενδιαφέρον να παρατηρείς τις διαφορές ανάμεσα στον κόσμο που την ίδια ώρα έβγαινε από τα αυτοκίνητά του με κατεύθυνση το Friedrichstadtpalast για το πρόγραμμα ενός γερμανικού ντουέτου που δεν θέλετε να ξέρετε, κι εκείνους - σχεδόν σύσσωμος ο μουσικός κόσμος του Βερολίνου - που έμπαιναν στην Kalskscheune (Κάλκσόινε) για το πάρτι της Universal προς τιμήν της Amy Winehouse.

Στον χώρο των VIPs προσφέρονταν fish & chips, διαφόρων ειδών σάντουιτς (so very, very english), κρύες μπύρες και άφθονα cocktail, συμπεριλαμβανομένου και του αγαπημένου της Amy, «Rickstasy», με βότκα, southern comfort, λικέρ μπανάνα και Baileys! Στα πηγαδάκια άκουγες τα κουτσομπολιά για τον ευέξαπτο και επιρρεπή σε διάφορες ουσίες χαρακτήρα της που μόλις μερικά 24ωρα νωρίτερα είχε δημιουργήσει προβλήματα σε ένα ξενοδοχείο του Λονδίνου, για τα τατουάζ που έχει σε όλο της το σώμα, αλλά και για το «βρόμικο ρετρό» ύφος που χαρακτηρίζει την ερμηνεία της. Άλλοι τη θέλουν Betty Wright, άλλοι ακούνε λίγη Shirley Bassey στη χροιά της, οι πιο ενθουσιώδεις αναφέρουν επιρροές από την Aretha Franklin και αρκετοί την παρομοιάζουν με την Anastacia! Ονόματα που σε συνδυασμό με το όντως πολύ καλό άλμπουμ «Back to Black» (#7 για το Mojo, #16 για το ΝΜΕ στις λίστες με τα καλύτερα του 2006) που κυκλοφορεί στη Γερμανία τον Μάρτιο, υπόσχονταν ένα καυτό βράδυ.

Η 23χρονη Αγγλίδα με το αμερικάνικο αξάν, βγήκε να τραγουδήσει μπροστά σε ένα κοινό με μέσο όρο ηλικίας τα 35 (και λίγα βάζω) φορώντας ένα μαύρο, αποκαλυπτικό φόρεμα πάνω στη μικρή σκηνή που γέμισε από τους μουσικούς της - επτά τον αριθμό μαζί με τους δύο καλοντυμένους τύπους στα doo-wop φωνητικά - και ήταν φανερό πως δεν είχε χώρο να κινηθεί. Στην ωριαίας διαρκείας συναυλία αποδείχτηκε ακόμη πως τα τραγούδια της μοιάζουν πολύ μεταξύ τους, πέρα από 2-3 που ξεχωρίζουν από μακριά. Η φωνή της ήταν μεν γεμάτη αυτοπεποίθηση, αλλά περιορίστηκε σε μια απλή παρουσίαση δίχως το αναμενόμενο κρεσέντο του ταμπεραμέντου της και μάλλον της έλειπε εντελώς το πάθος.

Δεν ξέρω αν η προσμονή ήταν δυσανάλογη των δυνατοτήτων της, αλλά στο τέλος έφυγα με την αίσθηση του ανικανοποίητου. Κατεβαίνοντας στο μπαρ για άλλο ένα Rickstasy άκουσα κάποιους να τη συγκρίνουν με τη Norah Jones. Εγώ δεν το θεωρώ κομπλιμέντο και νομίζω ούτε κι αυτοί το εννοούσαν θετικά. Ίσως πάλι να φταίει το ποτό…

Δύο Μεσαίωνες

Και πάρα πολλοί από αυτούς που έσπευσαν να καυτηριάσουν, δικαίως, τον μεσαίωνα του απαγχονισμού του Σαντάμ, παρευρέθηκαν φυσικότατα στον μεσαίωνα του αγιασμού των υδάτων...