Βόρεια Ιταλία

Βενετία - Ούμπρια - Τοσκάνη - Λομβαρδία - Εμιλία-Ρομάνα

Για ορισμένα πράγματα μπορεί κανείς να είναι ακόμη σίγουρος: ότι στο Salzburg θα δει Αμερικανούς τουρίστες και ότι θα βρέχει! Φτάνω απόγευμα, κατά τις 17:30, ύστερα από μια στάση για φαγητό έξω από το Μόναχο και έχοντας φύγει στις 9:30 από το Βερολίνο, αφήνοντας πίσω μου το χάος που προήλθε από τα αποτελέσματα των εκλογών. Άλλοι μιλάνε για συνδυασμό Τζαμάικα (μαύρο – κίτρινο – πράσινο), όπου μαύρο η CDU, κίτρινο η FDP και πράσινο οι… Πράσινοι, και άλλοι για φανάρι τροχαίας (κόκκινο – κίτρινο – πράσινο) με κόκκινο την SPD. Τελικά θα γίνει "μεγάλος συνασπισμός" μεταξύ CDU και SPD.
To Salzburg μοιάζει κι αυτό, όπως πολλά μέρη της Αυστρίας για να μην πω ολόκληρη η χώρα, με τη Disneyland! Οι προσόψεις των κτηρίων και το περίβλημα των παραθύρων θυμίζουν ζαχαρωτά. Πανταχού παρόν το πνεύμα του Mozart. Μπρελόκ, πόστερ, σοκολατάκια, τούρτες… Το σπίτι του βρίσκεται στην Getreide Gasse λίγο παρακάτω από έναν άλλο στο μεταξύ θεσμό της πόλης, το ξενοδοχείο – εστιατόριο Golden Hirsch. Διαβάζω πως ένας ρεψιονίστας του δεν είχε αναγνωρίσει τον Leonard Bernstein και με ύφος σαράντα καρδιναλίων (ξέρετε πώς μερικοί μπορεί να την ψωνίσουν αν τύχει να δίνουν τα κλειδιά σε κάποιον διάσημο) του είπε πως δεν είχαν δωμάτιο επειδή διηύθυνε μια σημαντική παράσταση ο Herbert von Karajan που έμενε εκεί. Ο μοναδικός Lenny, ατάραχος, του απηύθυνε την ερώτηση: "Μπα, μαέστρος είναι ο κύριος;"
Στη σύντομη βόλτα μου δεν παραλείπω να σταματήσω για έναν από τους πάμπολλων ειδών καφέδες που σερβίρουν στο Tomicelli. Μου φαίνεται περίεργο πως στο ξενοδοχείο (και θα το συναντήσω και στο υπόλοιπο ταξίδι) με εξυπηρετούν Απωανατολίτισσες ή Ινδοί που μιλάνε άψογα γερμανικά με αυστριακή προφορά ή ιταλικά. Ίσως χρειάζομαι λίγο περισσότερο χρόνο για να το συνηθίσω.
Η Αυστρία είναι γεμάτη τούνελ, τόσα πολλά που μπορείς να πεις ότι τη διασχίζεις σχεδόν υπογείως. Ενδιάμεσα βλέπεις πανέμορφα χωριουδάκια χτισμένα στις βουνοπλαγιές, που σήμερα τυχαίνει να είναι ηλιόλουστες. Κατευθύνομαι νότια, στα σύνορα Σλοβενίας – Ιταλίας, μα όλα μοιάζουν σαν να πηγαίνω προς την Ελβετία. Το μόνο που λείπει είναι ν' ακούσω κάποιο yodelling - "γιοντελέιιιιι χου...". Γραφικά απομένουν τα φυλάκια και δεν νοσταλγώ καθόλου την εποχή της αναμονής και του ελέγχου διαβατηρίων. Όσοι δεν έχουν ζήσει στο Δυτικό Βερολίνο πριν την πτώση του τείχους δεν ξέρουν τι θα πει να περιμένεις μέχρι και τρεις ώρες στα γερμανο-γερμανικά σύνορα πηγαίνοντας στην επόμενη μεγαλούπολη…
Πόσο πιο άνετα είναι να ταξιδεύεις σήμερα στην Ευρώπη διασχίζοντας μικρά σε έκταση κράτη όπως η Αυστρία δίχως να χρειάζεται να περιμένεις στα σύνορα για ελέγχους, να κάνεις συνάλλαγμα, να μετατρέπεις τις τιμές από το νόμισμα της εκάστοτε χώρας στο δικό σου…
Με το που μπαίνεις στην Ιταλία βλέπεις πως η τιμή του πετρελαίου (και της βενζίνης) είναι στα γερμανικά επίπεδα (1,16 € το λίτρο ντίζελ), αρκετά ακριβότερη από την Αυστρία (1,03 € το λίτρο). Το πρώτο βράδυ στη Βενετία τυχαίνει να τρώω δίπλα σε ένα ζεύγος Άγγλων από το Μάντσεστερ. Στη συζήτηση που πιάσαμε μου φάνηκαν κοσμογυρισμένοι και ανοιχτόμυαλοι (άλλωστε όλοι όσοι συμφωνούν μαζί μας χαρακτηρίζονται αυτόματα "ανοιχτόμυαλοι" - έτσι δεν είναι;) ώσπου η σύζυγος (λάτρης των Roxy Music και του Bryan Ferry) μου εκμυστηρεύτηκε: "Κρίμα που δεν αλλάζεις πλέον χρήματα σε κάθε χώρα… Μου άρεσαν τα μάρκα στη Γερμανία, οι λιρέτες στην Ιταλία…" Της λέω πως εγώ είμαι περιχαρής, ειδικά όταν θυμάμαι την τελευταία φορά, πριν από πέντε χρόνια, που βρέθηκα στη Βενετία για λίγες ώρες περιμένοντας το ferry (όχι τον Bryan) για την Ελλάδα και δεν μπορούσα να πιω έναν καφέ ή να κάνω μια βόλτα με το vaporetto επειδή δεν είχα λιρέτες ή να τσιμπήσω κάτι καθ’ οδόν στην Αυστρία… Δεν είμαι πλέον και τόσο σίγουρος για το τι εννοούμε επαναλαμβάνοντας κλισέ του τύπου "χάνονται οι παραδόσεις". Ίσως είναι καλό θέμα (ακόμη;) για έκθεση ιδεών στο Γυμνάσιο, στην πράξη όμως δεν νομίζω να έχασε πολλά η Ελλάδα όταν το κιλό αντικατέστησε την οκά, ούτε θα θρηνήσουν πολλοί αν ποτέ η Νιγηρία απαλλαγεί από το έθιμο του λιθοβολισμού των μοιχαλίδων.
Έχω βρει δωμάτιο σ’ ένα ξενοδοχείο στη Mestre όπως συνιστά ο ταξιδιωτικός οδηγός του ADAC. Το πάρκινγκ στη Βενετία είναι πανάκριβο και το αυτοκίνητο ούτως ή άλλως άχρηστο. Δύο γραμμές λεωφορείων (το εισιτήριο κοστίζει 1 €) περνάνε ανά 7 λεπτά μπροστά από το ξενοδοχείο και σε ένα τέταρτο βρίσκεσαι στη Βενετία. Από εκεί μπορείς να μετακινηθείς με τα καραβάκια (5 € το εισιτήριο που έχεις δικαίωμα να χρησιμοποιείς για 90 λεπτά), τις γόνδολες ή με τα πόδια. Στο ξενοδοχείο μου προτείνουν να αγοράσω ένα εισιτήριο των 22 € που διαρκεί 72 ώρες (τρεις μέρες δηλαδή, ακριβώς όσες σκοπεύω να μείνω) με το οποίο μπορεί κανείς να ανεβοκατεβαίνει στα λεωφορεία και τα καραβάκια κατά βούληση! Στην Ιταλία, πριν ακόμη πάρεις τα κλειδιά για το δωμάτιό σου, πρέπει να έχεις εξασφαλίσει πάρκινγκ!
Στη "θρυλική πλατεία του Αγίου Μάρκου", που λέει ο Καρυωτάκης, βγαίνει ψύχρα καθώς πέφτει ο ήλιος και χαίρομαι που επιβάλλεται να φοράω το σακάκι μου που έχει μετατραπεί σε… περίπτερο. Φωτογραφική μηχανή, χάρτης, τουριστικός οδηγός, γυαλιά, χρήματα, σημειωματάριο…
Παίρνω μια γενική εικόνα αφήνοντας τα σοκάκια να με παρασύρουν μέχρι να κουραστώ κι ύστερα ανεβαίνω στο vaporetto για το Lido. Όταν πεινάω βρίσκομαι ήδη κοντά στη γέφυρα του Rialto.
Η πρώτη ηχητική εντύπωση από τη Βενετία είναι τα αμερικάνικα που ακούγονται περισσότερο απ’ ό,τι στη Νέα Υόρκη! Θυμάμαι πως ο Στραβίνσκι, που είναι θαμμένος εδώ, είχε πει πόσο πολύ του άρεσε η πόλη τον Σεπτέμβριο (τον Απρίλιο ήθελε κι αυτός να βρίσκεται στο Παρίσι και Χριστούγεννα / Πρωτοχρονιά στη Νέα Υόρκη). Σκέφτομαι πόσο πρέπει να έχει αλλάξει αυτή η απαράμιλλη πόλη τώρα που οποιοσδήποτε μπορεί να την επισκεφτεί και φαντάζομαι πως το καλοκαίρι, με ακόμη πιο πολλούς τουρίστες, τα πράγματα θα είναι χειρότερα. Πώς να ήταν άραγε δίχως τον μαζικό τουρισμό, τότε που ο Hemingway έπινε στο Harry’s Bar…
Βρίσκω τρόπο να μην περιμένω στην ουρά για το Παλάτι των Δόγηδων που με είχε μαγέψει από τότε που, πολύ μικρός, πρόβαλα φιλμάκια στον τοίχο και το αγαπημένο μου ήταν η "Βενετία". Το κτήριο λειτουργούσε ως τόπος διαμονής των δόγηδων αλλά και διοικητικό κέντρο, και είναι διακοσμημένο με έργα των Τιτσιάνο, Βερονέζε και άλλων μεγάλων δασκάλων. Το αποκορύφωμα της ξενάγησης είναι οι φυλακές απ’ όπου φαίνεται η Γέφυρα των Στεναγμών. Οι στεναγμοί ήταν αυτοί που άφηναν οι κρατούμενοι… Ο κόσμος που περιμένει να μπει στη διπλανή Βασιλική του Αγίου Μάρκου, μοναδικό δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής στη Δυτική Ευρώπη, έχει λιγοστέψει κατά πολύ. Η είσοδος είναι δωρεάν, αλλά για το θησαυροφυλάκιο με τα λείψανα του αγίου πληρώνεις 2 €. Η Αγία Τράπεζα είναι πιο προσιτή (1,5 €). Τόσος πλούτος, τόση χλιδή για μια θρησκεία που διδάσκει την ταπεινότητα!
Το καφέ Florian, σε μια από τις ωραιότερες πλατείες του κόσμου έχει τιμές ανάλογες της φήμης του που λέει πως εκεί σύχναζε ο Καζανόβας. Το κάπνισμα απαγορεύεται σε όλους τους κλειστούς χώρους της χώρας - Vietato Fumare παντού - και οι εθισμένοι στέκονται στις εισόδους ρουφώντας λαίμαργα τη γόπα τους, πριν την πετάξουν.
Το Ca d’ Oro (Ca είναι συντομογραφία του Casa = Σπίτι), το Χρυσό Σπίτι λοιπόν, εκτός από δύο σημαντικά έργα τέχνης (Αφροδίτη του Τιτσιάνο, Αγ. Σεβαστιανός του Μαντένια) έχει και εξαίρετη θέα, αλλά αυτό ισχύει για κάθε γωνιά της Βενετίας. Ακόμη περισσότερα έργα των Τιτσιάνο, Τιντορέτο, Τζορτζόνε, Βερονέζε… στεγάζονται στην Academia όπου η είσοδος για τους πολίτες της Ε.Ε. κάτω των 18 και άνω των 65 είναι δωρεάν. Δεν ανήκω σε καμιά από τις δυο κατηγορίες.
Στο εβραϊκό γκέτο υπάρχει μνημείο κι ένα αυτοκόλλητο "PANATHINAIKOS-MESOGIA CLUB". Με το βαποράκι κατευθύνομαι προς το Torcello και στην επιστροφή θα σταματήσω στα Burano, Murano πίνοντας spritz, ένα βενετσιάνικο ποτό με βάση το Campari.
Η Ραβένα, 150 χλμ. περίπου νοτιότερα, ιδρύθηκε τον 5ο αι. και κατοικήθηκε από τον στρατηγό του Ιουστινιανού, Βελισσάριο, το 540. Από τότε χρονολογούνται και τα ψηφιδωτά της βασιλικής με την οκταγωνική κάτοψη San Vitale (Αγ. Βιτάλιος, εγκαινιάσθηκε από τον επίσκοπο Μαξιμιανό το 547), που απεικονίζουν τις στέψεις του Ιουστινιανού και της Θεοδώρας. Στον αυλόγυρό της βρίσκεται και το σταυροειδές μαυσωλείο (440) της Galla Placidia (Γάλλα Πλακιδία), αδερφής του αυτοκράτορα Honorius, που εκτός της δικής της περιλαμβάνει και τις σαρκοφάγους του δεύτερου συζύγου της Κωνσταντίνου Γ’ και του γιου της, αυτοκράτορα Βαλεντινιανού Γ’.
Στάση για καφέ στην πλατεία με το θερμόμετρο να δείχνει 26° C. Ενώ στήνεται η εξέδρα κάποιας εκδήλωσης, ένας σύγχρονος τροβαδούρος προβάρει το Boulevard Of Broken Dreams των Green Day. Το τραγούδι τους Wake Me Up Before September Ends με είχε ξυπνήσει στο Salzburg. Ήδη το άλμπουμ American Idiot πρέπει να θεωρείται κλασικό.
Ύστερα από μια μικρή... ανάβαση στο άκρως τουριστικό San Marino, το κράτος των 61 τετρ. χιλιομέτρων που θυμίζει το Mt. Saint Michel, προσπερνάω το αεροδρόμιο του Ρίμινι (το πρώτο μαζικό θέρετρο των Γερμανών μεταπολεμικά) που έχει το όνομα Federico Fellini, με τελικό προορισμό το μοναδικό Urbino, ιδιαίτερη πατρίδα του αρχιτέκτονα Bramante, που υψώνεται πάνω σε δύο λόφους. Χτισμένο με τούβλα ακόμη και στους δρόμους είναι ανεξήγητο πώς παραμένει σχετικά άγνωστο. Κόμητες και δούκες όπως ο Montefeltro (1213-1482) και αργότερα οι Della Rovere και οι Albani, το ανέδειξαν σε σπουδαίο κέντρο κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης με αποκορύφωμα την ίδρυση του πανεπιστημίου (1506). Σημαντικό μνημείο θεωρείται το Palazzo Ducale χτισμένο από τον Luciano Laurana τον 15ο αι. Περιλαμβάνει πάνω από διακόσια δωμάτια και πίνακες μεγάλων ζωγράφων όπως ο Bellini, o Uccello, o Piero della Francesca αλλά και ο Ραφαήλ το σπίτι του οποίου βρίσκεται λίγα μέτρα πιο πάνω. Αν δεν έχεις προνοήσει να κάνεις κράτηση, το σαββατοκύριακο είναι αρκετά δύσκολο να βρεις δωμάτιο στα ξενοδοχεία εντός των τειχών. Περίπου 15 χιλιόμετρα έξω από την πόλη, πάνω σ' έναν καταπράσινο πράσινο λόφο με θέα την κοιλάδα, το ξενοδοχείο Fontespino είναι η καλύτερη λύση με εξαιρετική τοπική κουζίνα που περιλαμβάνει φασόλια, ντομάτες, σούπες και φυσικά, ζυμαρικά και... πίτσες.
Καθώς κατευθύνομαι δυτικά, σταματάω στο Arezzo (το Arretium των Ετρούσκων), μια γοητευτική πόλη που γίνεται ακόμη πιο θελκτική με τη λιακάδα που λούζει την Piazza Grande, όπου απαγορεύεται η κυκλοφορία των αυτοκινήτων. Κάποιος που είναι κοντά στην ιταλική νοοτροπία, μαθαίνει γρήγορα πως μπορεί να παρκάρει ανώδυνα οπουδήποτε αν έχει μη ιταλικές πινακίδες. Άλλωστε ο τροχονόμος στη Mestre με διευκόλυνε να περάσω από έναν αποκλεισμένο δρόμο για να πάω στο ξενοδοχείο - σίγουρα κάτι ανάλογο δε θα συνέβαινε ποτέ στη Γερμανία. Πίνω έναν εσπρέσο κάτω από τις αψίδες του Giorgio Vasari που γεννήθηκε εδώ (όπως ο Μαικήνας και ο Πετράρχης), με θέα την αρχαιότερη εκκλησία της πόλης, Santa Maria della Pieve (12ος αι.) και πετάγομαι μέχρι την εκκλησία του San Francesco για να δω τις "Ιστορίες του Σταυρού", τις δώδεκα διάσημες τοιχογραφίες του Piero della Francesca (15ος αι.) που ξεκινούν από τον Αδάμ και μέσω της Βασίλισσας του Σαβά και του Σολομώντα καταλήγουν στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο.
Προτεινόμενη για τη γοτθική Siena είναι η γεμάτη στροφές αλλά ήσυχη διαδρομή που ξεκινάει στο Monte San Savino. Πευκοδάση και ελαιώνες αφήνουν ενδιάμεσα ελεύθερες εκτάσεις που καταλήγουν σε κοιλάδες για να χορτάσει το μάτι ομορφιά. Βρίσκω πάρκινγκ μπροστά στο ξενοδοχείο και βγαίνω για εξερεύνηση πάραυτα. Στενοί, βουτηγμένοι σε χρώματα όκρας και σέπια δρόμοι, πλαισιωμένοι από κτήρια με καφετιά τούβλα, μαύρες επιβλητικές πόρτες και πράσινα παράθυρα. Στη σχήματος στρειδιού πλατεία "Il Campo" διεξάγονται ιπποδρομίες δύο φορές το χρόνο. Όχι πολύ μακριά από έναν από τους ομορφότερους που, αν δεν μεσολαβούσε η πανώλη θα ήταν και ο μεγαλύτερος καθεδρικός ναός της Ιταλίας, η Εθνική Πινακοθήκη στεγάζει έργα με αποκλειστικά θρησκευτικά θέματα από τον 12ο μέχρι τον 16ο αι. σε μια άκρως εκπαιδευτική έκθεση για την εξέλιξη της ζωγραφικής.
Αφήνοντας πίσω αυτό το υπαίθριο μεσαιωνικό μουσείο διασχίζω την κοιλάδα του Chianti. Απέραντοι αμπελώνες και γραφικά χωριουδάκια που δείχνουν να ζούνε ανέμελα, πλαισιωμένα από πατροπαράδοτη κομψότητα, βαθιά κουλτούρα και... Chianti Classico. Σ' ένα από αυτά, όταν μπαίνω "για κάτι πρόχειρο", τρώω ίσως το νοστιμότερο πιάτο του ταξιδιού και πίνω αναμφίβολα το καλύτερο κρασί: σπαγγέτι με πιπέρι και τυρί που συνοδεύω, ωστόσο, με ένα Barolo di Montalcino 2000.
Στη Φλωρεντία δεν είναι εύκολο να οδηγάς αναζητώντας να βρεις κατάλυμα. Τελικά είμαι πολύ ικανοποιημένος από το δωμάτιο με το (μοναδικό) μπαλκόνι και θέα την πλατεία della Indipendenza στο ξενοδοχείο Donatello. Βρίσκομαι για πρώτη φορά στην πόλη, πραγματοποιώντας έναν ακόμη από τους ταξιδιωτικούς μου στόχους. Τα βήματά μου με οδηγούν στο Duomo ή Santa Maria del Fiore, όπως είναι η επίσημη ονομασία της περίφημης εκκλησίας με τον θόλο του Brunelleschi. Μένω έκθαμβος ατενίζοντας την εναλλαγή του λευκού με το πράσινο μάρμαρο στη νεογοτθική πρόσοψη, για την οποία θα διαβάσω αργότερα ότι κατασκευάστηκε πολύ μετέπειτα, τον 18ο αιώνα, στο στυλ του 15ου αι. Πίσω μου ακριβώς βρίσκεται το Βαπτιστήριο του Αγ. Ιωάννη, το αρχαιότερο κτήριο της πόλης που λειτουργούσε ως παγανιστικός ναός, ανανεωμένο στο μεταξύ, γεμάτο ψηφιδωτά από τη βυζαντινή περίοδο και την ανατολική πόρτα από μπρούτζο με τις ανάγλυφες σκηνές από την Παλαιά Διαθήκη που φιλοτέχνησε ο Ghiberti και που ο Μικελάντζελο χαρακτήρισε "Πύλη του Παραδείσου". Ένα εστιατόριο με ευφάνταστη διακόσμηση και γεμάτο τοιχογραφίες αποσπά την προσοχή μου καθώς επιστρέφω στο ξενοδοχείο και μου υπενθυμίζει πως είναι ώρα να βάλω κάτι στο στόμα μου.
Η είσοδος στις εκκλησίες - μουσεία είναι πάντα επί πληρωμή. Στη Santa Maria Novella έχεις την ευκαιρία να θαυμάσεις τη Σταύρωση του Giotto. Χρειάζεσαι πολλές ώρες, ειδικά αν συμπεριλάβεις και τους κήπους του, για να εξερευνήσεις το Palazzo Pitti, όπου αναρίθμητοι πίνακες, γλυπτά και κοστούμια από τον κινηματογράφο (ανάμεσά τους και της Μαρίας Κάλας στη Μήδεια του Παζολίνι) απλώνονται σε τρεις άνετους και όχι ιδιαίτερα πολυσύχναστους ορόφους. Διασχίζω τον Arno από το Ponte Vecchio που μοιάζει περισσότερο με παζάρι παρά με γέφυρα.
Απέναντι από το Palazzo Vecchio, με τον Δαβίδ του Μικελάντζελο - έστω και σε αντίγραφο - να πλαισιώνει μαζί με τον Ηρακλή του Bandinelli την είσοδό του, η σοκολατερία Rivoire προσφέρει μία από τις μικρές απολαύσεις της ζωής.
Το μουσείο Uffizi σημαίνει για μένα πολλά, καθώς είναι ένα από τα 9 μεγάλα μουσεία στη σειρά των εκδόσεων Montadori - Φυτράκη που ξεφύλλιζα από παιδί και το προτελευταίο που μου μένει να δω. Υπολείπεται αυτό του Τόκιο - αρκετά μακρινό όνειρο επί του παρόντος. Η ουρά έξω από το μουσείο μπορεί να είναι αποκαρδιωτική, υπάρχουν όμως τρόποι να την αποφύγεις, λ.χ. κάνοντας τηλεφωνική κράτηση. Μέσα δεν ξέρεις τι να πρωτοθαυμάσεις, ωστόσο ο μειωμένος αριθμός των επισκεπτών που επιτρέπεται καθιστά εφικτή την προσέγγιση των έργων. Έξω βρέχει κι εγώ απολαμβάνω την εξαίσια τέχνη πασίγνωστων ζωγράφων σε έργα που αναγνωρίζουν ακόμη και οι αδαείς: Botticelli, da Vinci, Rafael... ο κατάλογος είναι ατέλειωτος.
Το σπίτι του Μικελάντζελο είναι κοντά στην πλατεία της εκκλησίας San Simone και ένας καλός περίπατος πριν επιστρέψω κατάκοπος στο ξενοδοχείο. Στη διαδρομή βλέπω και μια κουρελιασμένη ελληνική σημαία να κυματίζει βρώμικη έξω από το προξενείο.
Άλλη μια πόλη που επιβάλλεται να δει κανείς στη θεσπέσια Τοσκάνη, είναι η περιστοιχισμένη από τείχος ιδιαίτερη πατρίδα του Πουτσίνι, Lucca, όπου ξεχωρίζουν η πλατεία χτισμένη στα ερείπια αρχαίου αμφιθέατρου διατηρώντας ένα τέλειο οβάλ σχήμα, ετρουσκικά ερείπια και αναγεννησιακές εκκλησίες. Κι όλα αυτά σε αποστάσεις περιπάτου. Θα μπορούσα να μείνω τουλάχιστον μια βδομάδα εδώ, αλλά ο χρόνος δεν είναι ποτέ αρκετός. Μερικά χιλιόμετρα δυτικότερα με καλεί η Πίζα για μια βόλτα στην "Πλατεία των Θαυμάτων" που περικλείει τον περίφημο, κεκλιμένο Πύργο, τον καθεδρικό και το Βαπτιστήριο. Έχει πλάκα να βλέπεις τους τουρίστες καθώς ποζάρουν τεντώνοντας τα χέρια τους σαν να στηρίζουν τον Πύργο, εμποδίζοντάς τον - υποτίθεται - από την πτώση.
Επιτέλους autostrada! Η Ιταλία έχει αυτοκινητόδρομους σε εξαιρετική κατάσταση, με τακτικές περιοχές για στάθμευση.
Μπορεί στο μεταξύ να φημίζεται για την παρμεζάνα και το προσούτο, αλλά η σημασία της Πάρμας στην μουσική της Ιταλίας και κατ' επέκταση στην παγκόσμια είναι μεγάλη. Ο Βέρντι και ο Τοσκανίνι είναι δύο από τα διάσημα τέκνα της στον χώρο του πενταγράμμου. Ψάχνοντας για δωμάτιο θαμπώνομαι από το χρυσαφένιο φως του ηλιοβασιλέματος που περνάει μέσα από τα δέντρα και αντανακλά στις προσόψεις των όμορφων κτηρίων του κέντρου της. Η πόλη εξακολουθεί να εκπέμπει αρχοντιά και λέγεται πως έχει την καλύτερη κουζίνα της χώρας. Αν όλα τα πιάτα είναι σαν το πεντανόστιμο ριζότο με κολοκυθάκια και λεμόνι και το Rosa di Parma, ένα είδος μικρού ρολού με προσούτο, που τρώω, πρόκειται για εξαίσια ποίηση!
Αναζητώ ευκαιρία για στάση καθώς πλησιάζω την Μάντουα. H ιδιαίτερη πατρίδα του Βιργιλίου, παλιός ετρουσκικός οικισμός, σφύζει από ζωή στην πλατεία Sordello με το μεγαλύτερο παλάτι της χώρας μετά το Βατικανό. Θαρρείς πως όλοι οι κάτοικοι έχουν βγει για ν' απολαύσουν τη σαββατιάτικη λιακάδα. Μέσα στη ραθυμία του πρωινού καφέ φτάνουν στ' αυτιά μου υστερικές φωνές Ελληνίδων που βιάζονται να κάνουν ψώνια... Τα ψώνια!
Η περίφημη Αρένα της Βερόνα, το μεγαλύτερο ιταλικό αμφιθέατρο μετά το Κολοσσαίο της Ρώμης, χρονολογείται από τον 1ο αι. μ.Χ και έχει χωρητικότητα 22.000 θεατών. Οι τουρίστες συρρέουν μέσω του πεζόδρομου της Via Mazzini στο "Σπίτι της Ιουλιέτας" (Capuleti), που έκανε διάσημο ο Σέξπιρ, για να φωτογραφήσουν το μπαλκόνι, να γράψουν το όνομά τους στους τοίχους της αυλής και να υποσχεθούν αιώνια αφοσίωση στους νυν συντρόφους τους. Στα καφέ της Piazza delle Erbe, μια μικρή και κομψή πλατεία γεμάτη αγάλματα αλλά και λαϊκή αγορά, γίνεται το αδιαχώρητο.
Αυτό το κομμάτι γης, πλημμυρισμένο από φυσική ομορφιά και αξιοθέατα φτιαγμένα από ανθρώπινα χέρια σε απίστευτη πυκνότητα, πρέπει να καθιστά την Ιταλία την ομορφότερη χώρα του κόσμου. Καθώς ρεμβάζω στην πλατεία Bra, απέναντι από την Αρένα, αποφασίζω να πάρω τον δρόμο της επιστροφής. Το Brennerpass στα σύνορα της Αυστρίας δεν απέχει παρά 280 χλμ. περίπου και από εκεί μέχρι τη Γερμανία άλλα 80 χλμ. - είναι το πιο στενό σημείο της Αυστρίας μεταξύ των δύο χωρών. Στο Τιρόλο έχει αρχίσει να βρέχει. Κοντεύει 20:00 όταν σταματάω για φαγητό στην Autobahn και γίνεται κατακλυσμός. Προσανατολίζομαι προς διανυκτέρευση κάπου μεταξύ Μονάχου και Νυρεμβέργης καθώς πλησιάζουν μεσάνυχτα και στην αντίθετη κατεύθυνση διαπιστώνω τρομακτικό μποτιλιάρισμα. Αρχίζουν οι φθινοπωρινές διακοπές των σχολείων και φεύγουν όλοι για τον Νότο... Στη δική μου διαδρομή ωστόσο, σε κάποια σημεία ο δρόμος είναι τόσο άδειος που παρά την κακοκαιρία, τις προτροπές του Kanye West (Drive Slow) και τις επισημάνσεις των Rolling Stones (Driving Too Fast), είναι αδύνατο πλέον να εγκαταλείψω την ιδέα του να κοιμηθώ στο κρεβάτι μου. Έστω κι αν είναι περασμένες μιάμιση όταν φθάνω!




2005/2006